جعبه آتش نشانی (فایر باکس)

آتش سوزی حادثه‌ای است که ممکن است هر لحظه در هر جای دنیا اتفاق بیفتد. شاید در برخی مواقع نتوان از بروز آتش سوزی جلوگیری کرد اما می‌توان با خرید تجهیزات آتش نشانی مناسب (از جمله جعبه آتش نشانی) از خسارات مالی و جانی آن کم کرد و آن را به حداقل رساند.

در حالی که آتش در بعضی موارد می‌تواند دوست ما باشد، می‌تواند بدترین دشمن ما نیز باشد. آتش، مخرب است و دود ناشی از آتش یک فضای سمی و خطرناک ایجاد می‌کند. تشخیص سریع آتش و کنترل آن می‌تواند چندین هزار زندگی، اموال و هزاران صدمات جبران ناپذیر را نجات دهد. به شرطی که از قبل از حادثه به فکر تجهیزات پیشگیری و اطفا آن باشید.

جعبه آتش نشانی چیست؟

جعبه آتش نشانی یا فایر باکس یکی از پر کاربرد ترین و بهترین ابزارهای غیر اتوماتیک تجهیزات آتش نشانی به منظور بهره برداری از ذخایر آب جهت اطفای حریق می‌باشد که امروزه در مجتمع‌های مسکونی، اداری، تجاری سوله‌های صنعتی و انبارها نصب و مورد استفاده قرار می‌گیرند که در لحظات شروع  آتش سوزی با کارکرد حیاتی خود جزء تجهیزات اولیه در اطفا می‌باشد.

جعبه آتش نشانی عبارت است از محفظه‌ای جهت نگهداری تجهیزات از جمله قرقره ، شلنگ ، شیرفلکه ، نازل و دیگر اتصالات می‌باشد  که در این مقاله جزء به جزء به آن‌ها اشاره خواهد شد.

انواع جعبه‌های  آتش نشانی

این جعبه‌ها با توجه به نیاز مصرف کننده و نظر کارشناسی طراح دکوراسیون به طور کلی شامل موارد زیر است که مطابق سفارش ساخته می‌شود که شامل باکس‌های توکار یا روکار ساخته شده از ورق آهنی، قاب پشت آهنی و درب و فریم آنها استیل و گالوانیزه و ورق روغنی با ضخامت‌های متفاوت  از 0.7 میل تا 2 میل برای آهنی و گالوانیزه و یا 1 میل ، 1.25 میل و 1.5 میل برای باکس‌های استیل.

جعبه آتش نشانی تک کابین

محفظه نگهداری تجهیزات شامل 1 عدد قرقره به همراه 20 یا 25 یا 30 متر شلنگ لاستیکی و یا برزنتی به هماره اتصالات مربوطه از قبیل نازل پاشنده آب ، کوپلینگ اتصال شیلنگ به نازل و کوپلینگ اتصال به شیرفلکه برنجی فشار قوی که منبع تغذیه آب می‌باشد با یک درب.

جعبه آتش نشانی دوکابین

با دو درب و دو محفظه؛ یک محفظه همانند باکس‌های تک کابین و محفظه دیگر جهت نگهداری و قراردادن کپسول‌های آتش نشانی.

جعبه آتش نشانی ایستاده دوطبقه

درب بالای این نوع باکس برای قراردادن شیلنگ و اتصالات آبی مانند باکس‌های تک کابین می‌باشد و قسمت پایین به منظور پیشگیری از سرقت و همچنین تاثیر در زیبایی ساختمان جهت نگهداری و قراردادن دو تا سه عدد خاموش کننده از نوع پودر و گاز و CO2 در نظر گرفته می‌شود.

جعبه آتش نشانی جای کپسول

محفظه نگهداری کپسول‌های آتش نشانی به منظور پیشگیری از سرقت و آسیب دیدگی ناشی از تصادم و حفاظت از شرایط جوی تولید می‌شود .

جعبه آتش نشانی توکار

باکس‌های توکار در هنگام ساخت ساختمان‌ها در داخل دیوار قرار داده می‌شود و نمای بیرون فقط درب و فریم دور درب آنها قابل رویت است که این امر موجب نظم و زیبایی ساختمان خواهد شد.

جعبه آتش نشانی روکار

در ساختمان‌های قدیمی که محل قرار گیری باکس‌های آتش نشانی در آنها تعبیه نشده است مجبور به لوله کشی روکار و نهایتاً نصب باکس روکار خواهد بود.

جعبه آتش نشانی همباد

این نوع فایرباکس‌ها بصورت توکار و کاملاً هم سطح با سطح دیوار ساخته می‌شود و معمولاً بیشتر در مراکز درمانی از قبیل بیمارستان‌ها و درمانگاه‌ها و مراکز ساخت دارو استفاده می‌گردند که رفت و آمد اشخاص در آنجا زیاد است تا از برخورد با دستگیره و یا درب‌هایی که از فریم جداست جلوگیری گردد.

جعبه آتش نشانی غیر همباد

این باکس‌ها عمق بیشتری به داخل باکس می‌دهد و نصب قطعات و اتصالات در آن‌ها آسانتر است.

تجهیزات داخل جعبه‌های آتش نشانی

تجهیزات داخل فایر باکس‌های آتش نشانی منوط به رایزر‌های تر و خشک ساختمان‌ها است که این رایزرها با توجه به حساسیت ساختمان‌ها از طرف سازمان آتش نشانی مشخص می‌گردند؛ معمولا از سایز ¾ اینچ ، 1 اینچ ، 1.5 اینچ و یا 2.5 اینچ در نظر گرفته می‌شوند.

جعبه های آتش نشانی به دو صورت در ساختمان‌ها تجهیز می‌گردنند :

1. جعبه‌های آتش نشانی فایر هوزریل شامل شلنگ لاستیکی به قطر ¾ اینچ با قرقره دوار ، اتصالات ¾ اینچ ،نازل شیردار سه حالته ( جهت پاشش آب ) و شلنگ رابط و شیر گازی مخصوص آب. ( قابل نصب در طبقات فوقانی ساختمان به دلیل سهولت در اطفاء حریق )
2. جعبه‌های آتش نشانی فایرباکس در سایزهای 1.5 و 2.5 اینچ شامل شلنگ برزنتی نخ پرلون تولاستیکی و اتصالات آتش نشانی ( کوپلینگ آتش نشانی ، نازل سه حالته آتش نشانی ، هیدرانت یا کوپلینگ رزوه دار) با سایز‌های مربوطه و همچنین شیرفلکه برنجی فشار قوی آتش نشانی ( قابل نصب در پارکینگ‌ها و طبقات همکف )

انواع قرقره مورد استفاده در جعبه آتش نشانی

در باکس‌های آتش نشانی بنا بر کاربری ساختمان دو نوع قرقره تعبیه می گردد 1- قرقره فایرباکس جهت جمع آوری شلنگ‌های برزنتی در سایزهای 1 اینچ – 1.5 اینچ و 2.5 اینچ 2- قرقره هوزریل مخصوص جمع آوری شیلنگ‌های لاستیکی منجید دار ¾ اینچ با بلبرینگ جهت سهولت در باز و بسته کردن قرقره در اماکن عمومی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

 مقایسه قرقره با شیلنگ هوزریلی و قرقره با شیلنگ برزنتی

– میزان خروجی آب شیلنگ برزنتی نسبت به شیلنگ هوزریل به دلیل قطر بزرگتر ، بیشتر است.

– در استفاده از شیلنگ‌های برزنتی می‌بایست شیلنگ کاملاً باز شود تا آب در آن جریان پیدا کند و نیاز به آموزش تخصصی دارند در صورتی که استفاده از شیلنگ‌های هوزریلی به دلیل اینکه مستقیما ً به شبکه آب خانگی متصل می‌باشد عموم مردم باز نمودن حتی 2 تا 3 متر از آن در لحظات اولیه آتش به راحتی اقدام به خاموش کردن حریق شوند و نسبت به شیلنگ‌های برزنتی سرعت عمل بیشتری جهت اطفا حریق ایجاد می‌گردد.

– جمع آوری شیلنگ‌های هوزریلی به دلیل لاستیکی بودن به راحتی انجام می‌شود در صورتی که شیلنگ‌های برزنتی زمان بیشتری را صرف میکند زیرا پس از استفاده نیازمند خشک شدن کامل هستند چرا که آب باقیمانده در بافت آنها اگر خشک نشوند منجر به پوسیدگی و پارگی شیلنگ خواهد شد.

استاندارد نصب قرقره آتش نشانی

در زمان نصب قرقره آتش نشانی می‌بایست به نکات زیر توجه داشت:

• قرقره آتش نشانی بایستی در معرض دید و قابل دسترس باشد، بهترین مکان نزدیک به خروجی اضطراری ساختمان‌ها است.
• فاصله هر قرقره تا قرقره بعدی نبست به متراژ شیلنگ مورد استفاده بین 20 تا 30 متر نصب می‌شود. (با توجه به پوشش آب خروجی نازل)
• محل نصب باید به گونه‌ای باشد تا مانع عبور و تردد افراد نشود.
• ارتفاع نصب جعبه آتش نشانی از کف زمین حداقل 110 سانت و حداکثر 130 سانت می‌باشد.

در تولید جعبه‌های آتش نشانی از چه نوع ورق‌هایی استفاده می‌شود

در تولید باکس‌های آتش نشانی از ورق‌های روغنی سیاه و گالوانیزه با ضخامت‌های مختلف از قبیل 0.75 – 1 – 1.25 و 2 میل استفاده می‌گردد و جهت جلوگیری از زنگ زدگی در مناطق مرطوب و همچنین شکیل بود نمای ظاهری از ورق های استیل و گالوانیزه با پوشش رنگ الکترواستاتیک اپوکسی به ضخامت حداقل 100 میکرون نیز قابل تولید است.

جعبه آتش نشانی استیل

یکی از بهترین گزینه‌های ساخت جعبه آتش نشانی استفاده از ورق استیل نگیر است که ضخامت آنها بسته به نوع درخواست  مصرف کننده از 1 میل تا 1.5 بصورت ( مات خشدار ، براق نقره‌ای، مات و یا براق طلایی ) تولید می‌گردد که در زیبایی و دوام جعبه‌ها در ساختمان تاثیر بسزایی دارند.

چرا جعبه آتش نشانی استیل؟

نکاتی که استفاده از فایرباکس‌های استیل را از ورق فلزی یا روغنی متمایز می‌کند بشرح زیر است

– استفاده از ورق‌های استیل باعث عدم زنگ زدگی، خوردگی و همچنین زیبایی و دوام بیشتر باکس‌ها می‌گردنند. ( استفاده از باکس‌های فایبر گلاس و پلاستیکی به دلیل تغییر رنگ و شکنندگی و آسیب پذیر بودن توصیه نمی‌گردد )

– یکی دیگر از مسائل مهم در معماری ساختمان‌ها زیبایی نمای داخلی محسوب می‌شود زیرا پس از نصب جعبه‌های آتش نشانی در محل تعبیه شده، این دستگاه جزیی از ساختمان خواهد شد که فایرباکس‌های استیل شکل  و ظاهر زیباتری نسبت به باکس‌های فلزی و روغنی را دارند  که خود به زیبایی نمای داخلی ساختمان می‌افزاید.

انواع شبکه آبرسانی ( رایزهای ) جعبه آتش نشانی

1 – سیستم آبرسانی تر جعبه آتش نشانی

در سیستم تر منبع تغذیه آب مورد نیاز شبکه آب شهری متصل بوده و لوله کشی مربوط به جعبه آتش نشانی به لوله کشی ساختمان وصل است که این باعث می‌شود آب در لوله همیشه جریان داشته باشد و هر زمان که شیرفلکه سیستم باز می‌شود دسترسی به آب میسر می‌گردد ( معمولاً ورودی آب این نوع سیستم در پایین جعبه تعبیه می‌شوند ).

2 – سیستم آبرسانی خشک جعبه آتش نشانی

در سیستم خشک آبرسانی جعبه‌های آتش نشانی و شبکه لوله کشی خارج از لوله کشی آب شهری و ساختمان می‌باشد؛ ورودی آب از طریق لوله ورودی خارج از ساختمان است و خروجی آب در داخل جعبه آتش نشانی است ( شیرفلکه سیستم خشک در بالای جعبه تعبیه می‌گردد ) ؛ بدیهی است که هیچ آبی در لوله کشی جریان ندارد به همین دلیل آن را سیستم خشک می‌نامند، آب مورد نیاز این سیستم از طریق تانکرهای آب سازمان آتش نشانی در زمان حریق تامین می‌شود بنابراین بسیار مهم است که  لوله ورودی آب می‌بایستی در دسترس و قابل مشاهده در خارج از ساختمان باشد تا تانکرها به راحتی بتوانند به آن وصل شوند و آب مورد نیاز جهت اطفای حریق را تامین کنند.

3- سیستم آبرسانی ترکیبی جعبه آتش نشانی

در سیستم آبرسانی ترکیبی از هر دو سیستم تر و خشک استفاده می‌شود؛ مزیت این نوع سیستم این است که در زمان حریق‌های کوچک می‌توان از سیستم تر و در زمان حریق‌های بزرگتر می‌توان از سیستم خشک با فشار آب بالاتری استفاده کرد.

استاندارد ساخت جعبه های آتش نشانی

ابعاد

جعبه‌های آتش نشانی در ابعاد استاندارد ( ارتفاع 74 ، عرض 60 ، و عمق 15 یا 20 سانتی متر ) تولید و یا به سفارش در ابعادهای ( ارتفاع 148 ، عرض 60 و عمق 20 سانتی متر ) از نوع جعبه آتش نشانی ایستاده و یا از نوع جعبه آتش نشانی افقی در ابعاد های ( ارتفاع 74 یا 84  ، عرض 100 یا 90 و عمق 20 سانتی متر ) مورد استفاده قرار می‌گیرند که در نوع جعبه‌های آتش نشانی سفارشی فضای مناسب جهت قرار گرفتن دو عدد کپسول آتش نشانی را دارا می‌باشند. انتخاب ابعاد در زمان ساخت بسته به نوع نیاز مصرف کننده و طراحی داخلی ساختمان‌ها تعیین می گردد.

جنس

 در تولید باکس‌های آتش نشانی از ورق‌های روغنی سیاه با ضخامت‌های مختلف از قبیل 0.75 – 1 – 1.25 و 2 میل استفاده می‌گردد و جهت جلوگیری از زنگ زدگی در مناطق مرطوب و همچنین شکیل بود نمای ظاهری از ورق‌های استیل و گالوانیزه نیز قابل تولید است توضیح اینکه عموماً برای تولید جعبه‌های آتش نشانی از دستگاه خم کن معمولی حداکثر تا 1 میل با ضریب خطای بالا استفاده می‌شود ولی خط تولید شرکت آتشران با استفاده از دستگاه سی ان سی آلمانی تا ضخامت 3 میل در ابعاد و تیراژ های مختلف با برنامه ریزی دقیق و نرم افزاری بدون خطا می‌باشد.

یراق آلات مورد استفاده

قفل و لولا مرغوب از جنس استیل و یا کروم و متناسب یكی دیگر از عواملی است كه به عمر مفید تابلو افزوده و از مستهلک شدن زودرس آن جلوگیری می‌نماید.

قرقره

قرقره داخل باکس‌ها دارای 2 عدد بلبرینگ برای گردش بهتر و روانتر و آسانتر می‌باشد. درب، قرقره ، مثلثی ونبشی بگونه‌ای طراحی شده اند تادرزمان استفاده براحتی از سه جهت (راست ، جلو وچپ ) قابلیت استفاده را داشته باشد.

پیچ و مهره

اتصال قاب پشت جعبه و درب و فریم بوسیله پیچ و مهره‌های گالوانیزه ( لازم به توضیح است، این امکان را برای مشتری فراهم می‌آورد تا جهت جلوگیری از ضرب خوردگی و آسیب دیدن درب و فریم قبل از نازک کاری درب و فریم جعبه ها را از قاب پشت جدا کرده و پس از اتمام عملیات نازک کاری به وسیله پیچ و مهره های مذکور مجدداً به قاب پشت متصل نمود )

سیم ارت

یكی از خطراتی كه درمواقع زلزله، جنگ و یا … استفاده ازتابلو و این تاسیسات را با مخاطره مواجه می‌نماید نشتی برق می‌باشدكه در اثر تخریب بخشی از دیوار ، لوله های آب و … برق به این تابلو انتقال پیدا می‌كند. لذا این شركت جهت رفع این مسئله اقدام به نصب 2 عدد پیچ روی بدنه و درب و بستن سیم ارت تا از طریق گلند زیر تابلو با یک رشته سیم ارت به مقطع  6 میلی‌متر مربع به سیستم ارتینگ تاسیسات متصل شود.

نحوه‌ی استفاده از فایرهوز یا جعبه آتش نشانی با شلنگ برزنتی

1. ابتدا بایستی شلنگ آتش نشانی پیچیده شده بر روی قرقره فایر باکس را کاملاً از روی قرقره باز کرده و بر روی زمین قرار دهید. ( هر دو سر شلنگ کوپله شده با کوپلینگ آتش نشانی می‌باشد )
2. یک سر شلنگ را به شیرفلکه فشار قوی نصب شده داخل جعبه متصل نموده و آن سر دیگر را به تبدیل نصب شده بر روی هیدرانت نازل آتش نشانی متصل نمایید. ( لازم به یادآوری است که شلنگ آتش نشانی در زمان باز بودن آب نباید پیچ خورده و یا روی هم انباشته باشد )
3. قبل از باز کردن شیرفلکه آب از کوپله شدن ( اتصال ) دقیق و محکم کوپلینگ ها و اتصالات اطمینان حاصل فرمایید.
4. جهت اطفا حریق ابتدا شیرفلکه آب آتش نشانی را به تدریج باز نموده سپس نازل را در حال فوک ( پاشش پودری ) و یا در حالت جت ( پاشش مستقیم و سریع ) قرار داده و شروع به اطفاء نمایید.

طریقه صحیح جمع آوری شلنگ و اتصالات داخل جعبه آتش نشانی پس از اطفاء حریق

1. شیرفلکه فشارقوی آتش نشانی را کاملاً می‌بندیم.
2. اتصلات دو سر شلنگ آتش نشانی را از شیرفلکه و نازل جدا می‌کنیم.
3. جهت پیشگیری از پوسیدگی شلنگ آتش نشانی ، کلیه آب داخل شلنگ را تخلیه کرده و مبادرت به خشک کردن کامل آن می‌کنیم.
4. پس از خشک شدن کامل شلنگ آتش نشانی مجدداً آن را بر روی قرقره دوار نصب شده در داخل جعبه آتش نشانی می‌پیچیم. به گونه‌ای که دو سر کوپلینگ آن در دسترس باشد

ضمنا جهت جلوگیری از سوراخ شدن شلنگ آتش نشانی در زمان باز و بسته کردن شلنگ و عملیات اطفاء مراقبت نموده تا با اجسام نوک تیز برخوردی نداشته باشد.